Lęku doświadczamy w codziennych, trudnych sytuacjach, a także w obliczu ważnych życiowych zmian czy wyzwań. Zaburzenie lękowe różni się od codziennego lęku tym, że doświadczane jest znacznie bardziej intensywnie (może wiązać się m.in. z atakami paniki), utrzymuje się dłużej (trwa nawet kilka miesięcy, zamiast ustąpić po stresującym doświadczeniu) i uniemożliwia codzienne funkcjonowanie, prowadząc między innymi do tworzenia się fobii. Ludzie dotknięci zaburzeniami lękowymi przeżywają nieustające napięcie i tzw. lęk antycypacyjny, związany z przewidywaniem wystąpienia w przyszłości budzących lęk wydarzeń, np. kolejnego ataku paniki. Lęk antycypacyjny może obejmować natrętne myśli, wpadanie w spiralę obaw lub nawet obsesje i kompulsje, mające „na gorąco” zaradzić nieprzyjemnym uczuciom strachu i dezorientacji.
Lęk a objawy w organizmie
Osoby cierpiące na zaburzenia lękowe i doświadczające napadów paniki, przerażone swoimi objawami (kołatanie serca, wymioty, zawroty głowy, ból w klatce piersiowej, uczucie dławienia…), poddają się szeregowi badań lekarskich w celu znalezienia medycznej przyczyny swoich objawów. Sytuacja jest jednak zazwyczaj bardzo frustrująca, bo, mimo prawidłowych wyników badań, przykre objawy utrzymują się. Aby postawić diagnozę zaburzenia lękowego, należy oczywiście najpierw wykluczyć przyczyny medyczne objawów: hipoglikemię, nadczynność tarczycy, nadużywanie alkoholu czy nadmiar kofeiny w organizmie.
Przyczyny zaburzeń lękowych
Gdy doświadcza się nadmiernego lęku, naturalną reakcją są pytania: „Dlaczego mam napady paniki?”, „Czy to będzie mi towarzyszyć stale, czy jest tylko chwilowe?”, „Jakie są przyczyny moich objawów?”, „Dlaczego boję się czegoś, chociaż wiem, że nie jest to niebezpieczne?”.
Źródłem zaburzeń lękowych jest zazwyczaj kombinacja osobistego stresu, czynników genetycznych (np. występowania w rodzinie zaburzeń lękowych, depresji, etc.), nierównowagi biochemicznej mózgu, wychowania i trudności z wyrażaniem emocji. Nie istnieje jedna, konkretna przyczyna wystąpienia zaburzeń lękowych – wszystko jest zależne od człowieka, jego zasobów i predyspozycji zarówno biologicznych, jak i psychologicznych. Tym, co może wywołać pierwsze objawy zaburzenia lękowego, jest na przykład nagła strata w życiu (utrata pracy, śmierć bliskiej osoby) czy poważna zmiana (ślub, rozwód, przeprowadzka itd.). Wydarzenia takie mogą spowodować, że nasza psychika i ciało będą przeciążone i niezdolne do poradzenia sobie w konstruktywny sposób. Zaburzenia lękowe ujawniają się zazwyczaj między 16 a 35 rokiem życia.
Leczenie zaburzeń lękowych
Stosowane w terapii zaburzeń lękowych metody to: trening relaksacyjny, nabywanie umiejętności kontrolowania paniki, desensytyzacja, czyli odwrażliwianie na bodźce wywołujące lęk oraz leczenie farmakologiczne. Są to metody pozwalające doraźnie radzić sobie z lękiem. Trwałe rezultaty mogą zostać osiągnięte dopiero dzięki zmianom w zakresie osobowości oraz stylu życia. Drogą do nich jest psychoterapia, która daje przestrzeń na przyjrzenie się czynnikom wyzwalającym lęk i możliwość zlokalizowania trudności życiowych oraz konfliktów wewnętrznych. Pozwala ona przeanalizować doświadczenia, które przyczyniły się do powstania zaburzeń i wprowadzić zmiany prowadzące do poprawy jakości życia i lepszego funkcjonowania.
Na podstawie książki: E. J. Bourne „Lęk i fobie”